Hoe zit het met jouw dagelijkse portie natuur?
Veel mensen leven steeds minder in contact met de natuur. We doen onszelf daarmee ernstig te kort. Hoogleraar Agnes van den Berg onderzocht de effecten van een groene omgeving op mensen. Tipje van de sluier: die zijn groots.
“De natuur heeft zeer positieve effecten op ons geestelijk en lichamelijk welzijn. De natuur blijkt rustgevend en stressverlagend te zijn, ze geeft ons kracht en troost op moeilijke momenten, maakt ons aandachtiger, creatiever, veerkrachtiger.” Agnes van den Berg, hoogleraar natuurbeleving, onderzoekt de effecten van de natuur op mensen. “De natuur geeft energie, verbetert onze stemming en vermindert depressieve klachten. En dat alles vertaalt zich ook weer in lichamelijke effecten: je hartslag wordt rustiger, je bloeddruk lager, hart- en vaatziekten verminderen.”
Je bent een radar in het geheel
Mensen ervaren de natuur als zingevend en troostrijk, omdat ze de vergankelijkheid erin zien, net als in hun eigen leven. Het is troostrijk te beseffen dat het geheel blijft bestaan, ook al ben je er zelf niet meer. Het is een eeuwige cyclus waarin een enorme veerkracht zit. En jij bent een rader in dat geheel en je draait even mee. Een ‘religieuze ervaring’ noemt Agnes het: het besef dat je onderdeel bent van een groter geheel. Sterker nog, zegt ze: “We zíjn natuur.”
‘Als je creatieve oplossingen moet bedenken, kun je het beste in een boom gaan zitten’
Groene schoolpleinen verminderen pesten
Om kinderen al jong natuurervaringen te laten opdoen, zet Agnes zich in voor groene schoolpleinen. Het beste werken de ervaringen in een ongeorganiseerde, vrije natuur waar het kind zelf op ontdekking kan gaan. Dat hoeft niet per se op de Veluwe, het kan heel goed in een volgegroeid steegje, een stadsplantsoen of op een groen schoolplein. Haar onderzoeken wijzen uit dat groene schoolpleinen zelfs pestgedrag verminderen. “We vermoeden dat het komt doordat kinderen rustiger zijn en minder groepsdruk ervaren. Op groene schoolpleinen kan een kind zich gemakkelijker even terugtrekken om in een hoekje zelf te spelen zonder dat dat erg opvalt of raar is. Spelen op zo’n schoolplein verbetert ook de concentratie en aandacht. Als je buiten bent, worden je frontale hersenen minder belast. Er ontstaat ruimte in je hoofd: je gedachten over alles wat nog moet, laat je los. Je stopt met malen en er kunnen opeens ideeën oppoppen. Dat werkt niet alleen bij kinderen zo. Een onderzoek toonde aan dat werknemers veel meer gebruiksdoeleinden voor een baksteen kunnen bedenken als ze in de natuur zijn dan als ze in een vergaderzaal zitten. Als je creatieve oplossingen moet bedenken, kun je het beste in een boom gaan zitten”, zegt Agnes lachend. Maar ze meent het serieus.
Pure noodzaak
Helaas heb je niet overal een boom voorhanden. Maar planten en groenwanden of uitzicht op groen buiten hebben al gunstige effecten. Als mooi voorbeeld noemt Agnes de Isala Kliniek in Zwolle. “Het is net een kas als je binnenkomt.” En het chemopaviljoen in de tuin van ziekenhuis Tergooi waar kankerpatiënten minder stress en angst ervaren door de ligging in de natuur.
“Eigenlijk ben ik geen natuurmens. Ik hou van de stad, van shoppen en lezen. De natuur was een soort uitje dat ik af en toe had. Maar ik heb ontdekt dat de natuur geen luxe is, maar noodzaak. Je moet er iedere dag een portie van binnenkrijgen.”
Tekst Kirsten Donders-Lindeboom
Dit is een interview uit VANDAAG magazine. Meer lezen over zingeving en levenskunst? Neem een abonnement. Slechts € 12,50 / 4 nummers!
Op de hoogte blijven?
Iederal brengt levensontdekkers bij elkaar. Om met elkaar te ontdekken waar het voor jou in het leven om gaat. Want samen vind je zoveel meer dan wanneer je alleen op zoek gaat.
Wil je op de hoogte zijn van al onze komende events? Meld je dan aan voor onze maandelijkse nieuwsbrief.