‘Het is tijd voor zelfreflectie’

 

Dionne Abdoelhafiezkhan (35) studeerde commerciële economie aan de Hogeschool voor Economische Studies. Ze rondde een bachelor bedrijfskunde af aan de Erasmus Universiteit en onderbrak een master in die richting om zich aan haar sociale onderneming te wijden.

“Het is een beetje uit de hand gelopen.” In 2008 stond ze voor een nagenoeg volle Heineken Music Hall. Bijna 4000 bezoekers beleefden het festival mee. Dionne Abdoelhafiezkhan had het plan zo’n 300 mensen uit verschillende groepen van de samenleving bij elkaar te brengen. Ze wilde laten zien dat verschillen in achtergrond en leefstijl geen obstakel hoeven te zijn voor echt menselijk contact. Ze onderbrak haar master bedrijfskunde en besloot er letterlijk werk van te maken. Spanningen in de samenleving, zoals rond de anti-islamfilm Fitna van PVV-leider Wilders, vroegen volgens haar dringend om een ander geluid. In 2019 won ze als partner bij sociaal innovatiebureau IZI Solutions de Nieuw Amsterdam Prijs 2019. Een prijs voor mensen die relevante veranderingen tot stand brachten. Volgens de jury is Dionne verbindend, jaagt ze met haar team de juiste discussies aan en zet ze de uitkomsten vervolgens om in daden. 

Niet alleen schreeuwend op de barricaden 
Samen met haar medewerkers adviseert ze over manieren om raciale en sociale gelijkwaardigheid te bevorderen. Met een activistisch tintje misschien? Lachend: “We staan niet alleen op de barricaden te schreeuwen dat het anders moet. We praten bijvoorbeeld met burgemeesters en politieleiders over de aanpak van etnisch profileren.” Ze dachten, schreven en ontwikkelden mee rond beleid over dat thema dat ze zeven jaar geleden samen met Amnesty International op de politieke agenda zette. “Dat leidde drie jaar geleden tot een beleidswijziging bij de nationale politie. Iemand mag niet meer staande gehouden worden omdat diens etniciteit oververtegenwoordigd is in de misdaadstatistieken. Met opinie, kritische films en lezingen willen we etnisch profileren als onderwerp in de media houden. Alleen door een combinatie van agenderen en adviseren kunnen we iets veranderen.” 

Kritische noten kraken 
Ambtenaren, beleidsmakers, burgemeesters en wethouders hebben niet altijd scherp op het netvlies wat er speelt bij interculturele vraagstukken, vertelt Dionne. Haar team staat erom bekend op een constructieve manier kritische noten te kraken en met ideeën en oplossingen te komen. “Dat wordt meestal als verbindend ervaren.” Daarnaast hebben ze goede contacten in verschillende culturele en religieuze gemeenschappen. Evenals binnen verschillende generaties, waartussen volgens haar nu veel discussies gaande zijn, zoals over de wijze waarop ongelijkwaardigheid aangekaart moet worden. “We proberen altijd recht te doen aan het harde werk van de eerste generatie om in Nederland te aarden, en hun successen ook podium te geven. Zo laten we zien dat we als jongere mensen met een migratieachtergrond eveneens op hún schouders staan.” 

"Ik heb geen vrede met het idee dat ook onze zoon de uitsluiting zal ondervinden die wij hebben ervaren’ 

 

Kleurrijke migrantenachtergrond 
Ze spreekt uit ervaring. Met een Franse moeder en Surinaamse vader, respectievelijk katholiek en islamitisch van huis uit, boogt ze op een kleurrijke migrantenachtergrond. Haar ouders beklommen de sociaal-economische ladder en stimuleerden een zelfbewuste houding. Kennis over verschillende emancipatiebewegingen hoorde daarbij, evenals de namen van belangrijke strijders voor rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid. Aan de muren hingen posters van Malcolm X en Martin Luther King. Er klonk Motown en reggae, muziek met een boodschap. Het zorgde ervoor dat ze ‘iets sociaal-maatschappelijks’ wilde gaan doen. Zelfstandig ondernemen lag het meest voor de hand. “Want Fransen zijn wars van autoriteit en mijn vader heeft ons de slavernijgeschiedenis goed ingepeperd. Afhankelijkheid was voor hem een vorm van slavernij.” 

Afwijzingen op sollicitaties 
Een confronterende realiteit deed de rest. Dionne had groep drie overgeslagen, omdat ze al kon lezen en schrijven. En ondanks dat ze slechts één fout maakte in de citotoets, kreeg ze mavoadvies. “Na de citotoets zette de leerkracht vraagtekens bij het voltijdswerk van mijn moeder. Ook de afwezigheid van mijn vader gedurende een aantal maanden per jaar was blijkbaar dubieus. Ik had mazzel met een moeder die langs diverse middelbare scholen ging om mij op het juiste niveau te krijgen. Velen hebben dat geluk niet en onderadvisering is bij zowel migrantenkinderen als kinderen met zogenoemde laagopgeleide ouders nog altijd een probleem.” Op stage in een callcenter mocht Dionne Abdoelhafiezkhan haar achternaam niet gebruiken. “Ik had wederom mazzel, nu met een westers klinkende voornaam. Een goede vriendin, Reshilla, heette daar Linda.” Dionne vertelt over 38 afwijzingen op sollicitaties voor een stageplek. Toen ze dezelfde bedrijven benaderde met een westerse achternaam, werd ze overal uitgenodigd. 

Geen slachtofferrol 
“Uitsluiting is niet altijd tastbaar, dat maakt het lastig. Soms voel je dat er iets niet klopt aan de gronden waarop je wordt uitgesloten. Als kind merkte ik dat al. Nu vragen mensen weleens waarom ik geen hoofddoek draag. Ik retourneer die vraag altijd, ook bij mannen,” grinnikt ze, “net als het compliment dat ik zo goed Nederlands spreek.” Door deze ervaringen ligt het gevaar op de loer overal discriminatie te zien, vertelt ze. Haar ouders waarschuwden voor de slachtofferrol. “Ze waren realistisch: je bent allochtoon, dus je zult twee keer zo hard moeten werken, maar wij hebben het ook gered. Ik realiseerde me dat ik een manier moest vinden om hiermee om te gaan.” 

 

 

Onafhankelijke vrouwen 
Haar moeder is een inspiratiebron. “Een onafhankelijke, werkende vrouw, net als mijn oma. En ik dus nu ook. Zij is mijn klankbord, ik kan met iedere vraag bij haar terecht. Daarnaast is ze zorgzaam, dat vind ik net zo belangrijk. Het was vroeger thuis net een buurthuis. Er woonde regelmatig iemand tijdelijk in en er stond altijd een extra bordje klaar. Ze zeurt niet, verwacht niets terug. Je geeft iets omdat die ander dat nodig heeft.” Nooit meer vergeet ze de moord op politicus Pim Fortuyn in 2002. Haar anders zo strijdlustige moeder belde met angst in haar stem. Dionne haastte zich naar huis. “Het was sowieso een heftige gebeurtenis, maar mijn moeders kwetsbaarheid gaf het een heel andere lading. Ze was bang voor de reactie van mensen op een eventuele migrantenafkomst van de moordenaar, en dat we daar last van zouden krijgen. Ik ben niet zo snel bang. Toch wist ik dat we misschien nog alerter moesten zijn. Dat besef hakte erin.”  

Je moet op elkaar kunnen bouwen 
De verschillende ervaringen van Dionne komen samen in IZI Solutions en de kernwaarden van het bureau: integriteit, zorgzaamheid en ijverigheid. “Je moet op elkaar kunnen bouwen en daarvoor ben je oprecht. Dat vind ik het allerbelangrijkste.” Ze zegt niet zo goed te zijn in de ‘geven en nemen-uitruil’ en vindt, net als haar moeder, dat je een stapje harder voor iemand loopt omdat die dat nodig heeft. Gelijkwaardigheid zou volgens haar hoog in het vaandel van de samenleving moeten staan. Voor iedereen gelijke rechten en plichten. Doordat de praktijk weerbarstig is, veranderde ze van mening over vrouwenquota op de werkvloer. “Ik was er fel op tegen, want positieve discriminatie is ook discriminatie. Totdat wat oudere vrouwen me met de feiten om de oren sloegen. Nu zie ik het meer als rechttrekken van een ongelijkheid die erin geslopen is.” 

‘De witte man krijgt de schuld van alle ongelijkwaardigheid. Maar dé witte man bestaat niet’ 

 

Stop met aannames  
We zouden de ander meer als individu moeten beschouwen en minder als lid van een groep. “Met de aannames over een groep, gaan we voorbij aan iemands persoonlijke verhaal, zijn littekens en capaciteiten. De witte man krijgt nu de schuld van alle ongelijkwaardigheid. Maar dé witte man bestaat niet, evenmin als dé Marokkaanse Nederlander en dé vrouw van 30-plus die allang kinderen had moeten hebben. We moeten af van die rare gedachtenkronkels.” Daarvoor kunnen we onszelf afvragen waar ze vandaan komen. “Hoorden we negatieve berichten over deze mensen of hadden we zelf een slechte ervaring met een individu? Het wordt tijd voor zelfreflectie.” 

Nieuw initiatief: de respectbeweging 
Het valt Dionne niet mee tijdens de coronacrisis in huis te blijven. “Ik ben altijd onder de mensen en op drukke plekken.” IZI Solutions is zwaar getroffen door geannuleerde trainingen en congressen. “Gelukkig hebben we nog adviesklussen die we digitaal kunnen uitvoeren.” Daarnaast probeert ze zich te concentreren op een nieuw initiatief: de respectbeweging. “We gaan door het hele land toeren om mensen voor een dialoog bij elkaar te brengen. En we helpen organisaties om de bijeenkomsten daarna voort te zetten.” Alle gespreksresultaten worden samengevoegd tot een manifest dat ze onder meer het koningspaar willen aanbieden. “Ik word heel enthousiast van alle solidariteitsacties die nu door de crisis als paddenstoelen uit de grond schieten. Dat past echt bij onze filosofie en daarop willen we aanhaken.” 

De strijd aanbinden 
Een beeld van de toekomst heeft ze niet. “Ik hoop dat we ons als organisatie zo snel mogelijk kunnen opheffen. Daarna kan ik nadenken over wat ik nog meer zou willen doen.” Toch maakt ze zich zorgen. Haar overgrootmoeder kwam al na de Tweede Wereldoorlog naar Nederland als verpleegster. Ze vraagt zich af in welke mate haar zoontje van drie – haar vriend is ook Surinaams-Nederlands  –  nog last gaat krijgen van uitsluiting. “Ik hoop echt dat hij lekker onbevangen, met beide voeten in de samenleving, zijn weg kan, mag en zal vinden. Door hem heeft mijn werk nog meer zin gekregen. Ik heb geen vrede met het idee dat ook zijn generatie zal ondervinden wat wij hebben ervaren. Het heeft mij gevormd en dat kan twee kanten opgaan. Je wordt recalcitrant en sluit je af of je bindt de strijd aan. Ik koos bewust voor de tweede optie. Nederland is evengoed mijn land en ook ik moet mijn best doen om het mooier en beter te maken.” 

Dit is een interview uit VANDAAG magazine.
Meer lezen over zingeving en levenskunst?  Neem een abonnement.
Slechts € 12,50 / 4 nummers!

Tekst: Jolanda Breur 
Fotografie: Annelien Nijland