Op zoek naar feestjes met betekenis

Feestjes: redacteur Laura den Edel wil ze graag vieren, maar ziet er ook tegenop. Want perfecte menu’s en leuke decoraties zijn geen garantie voor goede gesprekken. Zijn er ingrediënten waarmee je betekenis en verbinding toevoegt aan je feest?

Ik had het allemaal geregeld, dacht ik. Ik had een weekend gevonden waarop iedereen kon, een huis geboekt met kamers voor de drie gezinnen van mijn broers, mij en voor onze ouders. De koelkast was gevuld en de dampende pannen stonden op tafel. We hadden na corona en een verdrietige periode een echt familieweekend voor de boeg. Maar tijdens het samenzijn gebeurde er … niets. Natuurlijk, de kinderen vermaakten zich op de trampoline en met schermen, de pannen gingen leeg, maar de verwachting die ik had dat we onze familieband zouden versterken, door bijvoorbeeld hart-tot-hartgesprekken tot diep in de nacht en bijzondere nieuwe herinneringen, werd niet bewaarheid. Ik had verbinding gemist.

Opgeslokt door de logistiek

Als ik terugkijk op feestjes of bijeenkomsten die ik zelf eerder organiseerde, hoopte ik telkens op die toegevoegde betekenis. Ik stelde me gezellige gesprekken voor. Bijpraten met die ene vriendin die wat verder weg woont, die twee mensen aan elkaar voorstellen die vast een klik zouden hebben, een cadeau met een lach en een traan en een speech, ondanks het ongemak van al die aandacht. Maar hoe dichter bij de dag en al helemaal op het feestje zelf, hoe meer ik me laat opslokken door de logistiek. Hoe doe ik dat nou, zo’n betekenisvol feestje?

Een samenkomst draait niet om het voorbereiden van spullen, maar om het klaarmaken van mensen

Wees de baas

Het wringt terecht, begrijp ik, als ik Priya Parker’s boek De kunst van het samenkomen lees. Bij het familieweekend was ik bezig met de logistiek en had verwacht dat daaruit vanzelf iets zou bloeien. Parker laat zien dat er meer is. Deze dochter van een Indiase moeder en een Amerikaanse vader begon als student met het organiseren van interculturele dialogen. Gaandeweg destilleerde ze de elementen voor een feestje, weekend of zelfs een vergadering die wel tot verbinding en betekenis leidt. Volgens haar draait een samenkomst niet om het voorbereiden van spullen, maar om het klaarmaken van mensen, allereerst mezelf. Zo waarschuwt Parker ervoor een te voorzichtige gastheer of gastvrouw te zijn, maar in plaats daarvan echt de baas te worden. En geeft ze tips om een alternatieve wereld te creëren, waarin andere regels gelden.

Vind een doel

De basis ligt volgens haar in het vinden van een heel specifiek en zelfs discutabel doel voor mijn bijeenkomst. Dat doel leidt elke beslissing, zoals over de plek, wie je uitnodigt en welke regels je aanhoudt.
Met discutabel bedoelt Parker een zo smal mogelijk doel, waarover discussie kan ontstaan. Ik denk hierover na terwijl een dubbelverjaardag in ons huishouden nadert. Onze zoon is binnenkort 10 jaar en ook mijn man tikt een 0 aan. Maar hoe geven we een feestje op zo’n manier vorm dat het waardevol wordt voor de jarigen en wie dit meeviert? De verjaardagen vormen een aanleiding, maar wat wil ik bereiken?

De gasten dobberen

In de maanden na het familieweekend let ik op hoe anderen het aanpakken op een reünie, een netwerkborrel en een afscheidsfeestje van vrienden die verhuizen. Vaak faciliteren (in dit geval) gastvrouwen het eten, drinken en de locatie, maar laten ze ons, de gasten, wat dobberen. Ik sta regelmatig naast iemand die ik niet (meer) ken. Aan goede wil van alle kanten voor een goed gesprek ligt het niet, maar de omgeving is te vrij, mijn aandacht fladdert. Bij het afscheidsfeestje zie ik dat het anders kan, de gastvrouw haalt handgeschreven kaartjes tevoorschijn, die ze persoonlijk uitdeelt. Ik merk dat die kwetsbaarheid (mensen kunnen het ook raar vinden) effect heeft: een traan, een lange knuffel, gesprekken gaan daarna de diepte in.

Gemeenschappelijke menselijkheid

Iemand die heel bewust werkt met het inrichten van een ontmoeting, is facilitator en coach Alycia Lee. Met de gesprekstechniek the art of hosting zet ze vertegenwoordigers van verschillende organisaties bij elkaar, maar ook strijdende partijen op een eiland in de Filipijnen. “Voordat de ontmoeting plaatsvindt, vullen mensen een vragenlijst in. Dat helpt mij hen te leren kennen en zij bereiden zichzelf ook voor. Ik begin de sessies vaak met ijsbrekers waardoor mensen hun gemeenschappelijke menselijkheid en kwetsbaarheid zien.” Door te ontwapenen zijn deelnemers geen tegenstanders meer, maar gaan ze samen aan de slag.

 

Thuis voelen

Wanneer ik Lee vertel dat ik een verjaardagsfeestje plan, waar vast minder druk op zal liggen, lacht ze. “Bij een verjaardag kan veel op het spel staan, want het is met mensen die langdurig in je leven betrokken zijn. Zowel bij mijn samenkomsten als op feestjes willen mensen zich thuis voelen, hun behoeften vervuld zien.” Zoals Lee haar deelnemers voorbereidt met een vragenlijst, kan ik onze gasten al in de uitnodiging warm maken voor de vorm van ons feestje. Ook vind ik een lijst ijsbrekers die journalist Rob Walker maakte met zijn lezers; van lichtvoetig ‘welk drankje zou je zijn’ tot heel persoonlijk ‘wat was de laatste keer dat je moest huilen waar iemand anders bij was?’ Die laatste vraag komt uit een onderzoek uit 2022 naar betekenisvolle gesprekken tussen vreemden en leidde in een experiment tot openheid en verbinding.

Voor het eerst geef ik een speech om te benoemen wat we vieren

Vriendschap vieren

In het boek van Parker herken ik mezelf in de beschrijving van de te voorzichtige gastvrouw. Ik dring me liever niet op. Tijdens het familieweekend liet ik iedereen vrij, maar zonder inhoud en vorm kregen we die door mij zo gewenste verbinding niet. Ze pleit in plaats daarvan voor vrijgevige autoriteit: durven leiden en kiezen voor het belang van de groep. Ook Lee bevestigt dit. Ik bepaal, met de jarigen, hoe het feestje eruitziet. Inmiddels hebben we ons smalle doel gevonden. We willen een feestje om de langdurige vriendschappen die we samen hebben te vieren en te verdiepen. Het idee van een dubbelverjaardag laten we los, met goedvinden van onze zoon. Zijn verjaardag verdient een eigen feestje.

IJsbrekers

Een datum is inmiddels geprikt. We weten de vorm die meteen wat vraagt van onze gasten: een maaltijd samen, zonder kinderen. Met een kleinere groep dan we eerst dachten. We hebben briefjes met ijsbrekers en onderwerpen – zo willen we die gezamenlijke gesprekken mogelijk maken. Ik ben ook met aantekeningen begonnen, want voor het eerst in mijn leven ga ik een kleine speech geven waarin ik benoem wat we vieren en waarom. Met specifieke regels voor die avond, zoals voor een bordspel, hopen we dat we samen even in een andere werkelijkheid komen.

---

Tekst: Laura van Edel